γράφει ο Λάζος ο Βουνίσιος 

Κυριακή 22 Απριλίου 2018

.Ένα από τα 3 υψιτενή βουνά που ανυψώνονται σαν κάστρα στο ορεινό χάρτη της Φλώρινας , μαζί με το Βόρρα και το Βίτσι .Νοτιοδυτικά συνδέεται με το Τρικλάριο όρος του Δήμου Πρεσπών.

Κατά την αρχαία εποχή σύμφωνα με διηγήσεις του αειμνήστου Φλωρινιώτη λαογράφου κ.Λάζαρου Μέλιου ο Ποσειδώνας για να προικίσει την ορεινή περιοχή του Λύγκου κάπου εκεί κοντά μεταξύ Βαρνούντα και των νεραιδολιμνών Μικρή και Μεγάλη Πρέσπες αποφάσισε να φτιάξει δύο καταρράκτες .¨Έναν καταρράκτη προς την σημερινή Φλώρινα και έναν προς την Καστοριά όπου βρήκαν διέξοδο τα στάσιμα ύδατα της Δασαρίτιδας που εκτεινόταν από τις Πρέσπες μέχρι την αρχαία Λυχνίτιδα σημ Οχρίδα μετά τον κατακλισμό του Δευκαλίωνα ή κατά την διάρκεια των προιστορικών παγετώνων που κάλυπταν την ευρύτερη περιοχή.Μύθοι Ιστορίες και δοξασίες που χάνονται στις δασώδεις βουνοπλαγιές του αρχαίου βουνού …Απομεινάρια του μύθου οι πηγές του Βαρνούντα και τα δύο ποτάμια της περιοχής ο Σακουλέβας και ο Λαδοπόταμος

Απ το βουνό αυτό ξεκινάνε εκατέρωθεν προς βορρά η οροσειρά του Περιστερίου προς την Βαλκανική και προς νότο , στον αυχένα της Βίγλας Πισοδερίου ανταμώνει με την οροσειρά του Βέρνου προς το Βίτσι.Τον Βαρνούντα διασχίζει το διεθνές ορειβατικό μονοπάτι Ε6 και η υψηλότερη βουνοκορφή είναι το Δεσποτικό με υψομέτρο 2330 μέτρα.

Στον αυχένα της Βίγλας Πισοδερίου υπάρχει το χιονοδρομικό κέντρο με τις Ολυμπιακών προδιαγραφών πίστες χιονοδρομίας. Απ εκεί πηγάζουν δύο ποταμοί , ο Σακουλέβας της Φλώρινας ή ποταμός του Λύγκου και ο Λαδοπόταμος .Τα νερά των πηγών του πρώτου κατηφορίζουν προς το ορεινό λεκανοπέδιο της Φλώρινας όπου συνενώνονται με άλλα στην θέση Τριπόταμος και από εκεί συναντάνε τον Εριγώνα ποταμό που διασχίζει την γειτονική χώρα για να καταλήξουν στον Αξιό ( ή Βαρδαρη ποταμό) και να εκβάλουν στον Θερμαικό κόλπο ( Δέλτα Αξιού-Θεσσαλονίκη)στο Αιγαίο πέλαγος. Απ την δυτική πλευρά των πηγών του Βαρνούντα ξεκινάει ο δεύτερος ποταμός τα κρυστάλλινα ύδατα του οποίου διέρχονται απ το Πισοδέρι , το Ανταρτικό τα Κορέστεια συνενώνονται με άλλα μικρότερα των βουνών της Καστοριάς όπου σχηματίζεται ο Αλκιάκμονας που διασχίζει την Δυτική Μακεδονία και εκβάλει στον θερμαικό κόλπο στο Αιγαίο Πέλαγος ( λίγα χλμ νοτίως του Δέλτα του Αξιού)

Ο βαρνούντας καλύπτεται από εκτεταμένα δάση βελανιδιάς, οξιάς και κατά τόπους ελάτης και σημύδας, ενώ αλπική βλάστηση απαντάται στις ψηλότερες κορυφές του βουνού. Η πανίδα του Βαρνούντα είναι πλούσια και περιλαμβάνει μεγάλα θηλαστικά όπως αρκούδες, λύκοι, ζαρκάδια και αγριογούρουνα, ενώ έχει αναφερθεί και η παρουσία αγριόγιδου ( σπανιότερα και Λύγκα, ενός άγριου θηλαστικού που ενδημούσε στα αρχαία χρόνια ) . Το δυτικό τμήμα του βουνού εντός της λεκάνης απορροής των Πρεσπών είναι τμήμα του Εθνικού Πάρκου Πρεσπών προστατευόμενου ορεινού όγκου από διεθνείς συνθήκες προστασίας ( Natura 2000)

Με αφετηρία το Πισοδέρι ή την Βίγλα Πισοδερίου αρχίζουν δασικοί δρόμοι που καταλήγουν στην κορυφή του Βαρνούντα .Απ το χιονοδρομικό κέντρο της Βίγλας η πρόσβαση με αυτοκίνητο , οχήματα τύπου τζίπ ή μοτοσυκλέτα χωμάτινων διαδρομών μέχρι τις πρώτες βουνοκορφές του Βαρνούντα γίνεται μέσα σε ένα εικοσάλεπτο .Όσοι διαθέτουν καλή φυσική κατάσταση , είναι ορειβάτες, μπορούν με μία ώρα πεζοπορίας να φτάσουν στις πρώτες βουνοκορφές με τις ανεμογεννήτριες εφόσων οι καιρικές συνθήκες το επιτρέπουν .

Στο ορεινό αλπικό τοπίο ξυπνάνε αμέτρητες αναμνήσεις ορειβατών, φυσιολατρών αλλα και βοσκών ντόπιων , Σαρακατσαναίων ,Βλάχων και όσων έχουν διέβησαν κατά καιρούς την περιοχή Στο μοναδικής ομορφιάς τοπίο των κορυφών του Βαρνούντα ανέβηκα το καλοκαίρι του 2011 όταν κατασκευάζονταν οι ανεμογεννήτριες με ένα φίλο μηχανόβιο απ το Αρμενοχώρι τον Τάκη. Ανηφορίσαμε με τις μοτοσυκλέτες και όταν πρωταντίκρυσα τις κορυφές του Βαρνούντα δέος, θαυμασμός και μία απέραντη γαλήνη κυρίευσε το μυαλό και τις αισθήσεις μου. Από εκεί ξετυλίγονταν ανατολικά το ορεινο λεκανοπέδιο της Φλώρινας ενώ προς τα δυτικά η απεραντοσύνη των βουνίσιων νεραιδολιμνών , των Πρεσπών. Διέκρινα τον Γράμμο το Βίτσι και όλο το ορεινό ανάγλυφο προς τα νότια. Μέσα από ένα κακοτράχαλο μονοπάτι , πάνω απ το Πισοδέρι φτάσαμε στο καταφύγιο του Βαρνούντα στην τοποθεσία Καλό Νερό ( μπέλα βόντα) απ όπου αγναντεύαμε εκείνο το καλοκαιρινό απόγευμα τις κορυφογραμμές όπου κατασκευάζονταν οι ανεμογεννήτριες. Μετά κατευθυνθήκαμε προς τον Άγιο Γερμανό Πρεσπών μέσα από ένα δασώδες μονοπάτι –δασικό χωματόδρομο , ανεβήκαμε στις ανεμογεννήτριες και κατηφορίσαμε στα Άλωνα στην βάση του βουνού.

Μετά χρόνια ξανανηφόρισα στον Βαρνούντα όπου ανάμεσα στα τελευταία χιόνια του Απριλίου, τα βουνίσια αγριολούλουδα και το απέραντο μεγαλείο της ορεινής φύσης προσπάθησα να προσεγγίσω με την endurο μοτοσυκλέτα μου , το καταφύγιο του Βαρνούντα στην τοποθεσία καλό νερό .Μάταια διότι τα δύο μονοπάτια του βουνού ήταν θαμμένα στο χιόνι.Με λύπη μου απ την οροσειρά με τις ανεμογεννήτριες αντίκρυζα το τσιμεντένιο κουφάρι του ορειβατικού καταφύγιου να κοντοστέκεται απέναντι σε αθλία κατάσταση. Λύπη ανακατεμένη με ορεινή ομορφιά του τοπίου , την ησυχία , την ερημιά, την μοναξιά της βουνοκορφής και το μηχανικό στροβίλισμό των ανεμογεννητριών του Αιόλου .

Εκεί διάφορες «ρομαντικές» σιωπηλές σκέψεις σαν το θρόισμα του ανοιξιάτικου αέρα πλημμύρισαν το μυαλό και την σκέψη μου…

Σκεφτόμουν συνεχώς ….διάφορα σχέδια αξιοποίησης του επίγειου ορεινού παραδείσου .Αξιοποίησης του Βαρνούντα που τον λησμόνισαν όσοι κατά καιρούς βαδίσαν σε εκείνα τα χώματα….Θα μπορούσε ( σίγουρα στις Σκανδιναβικές χώρες – βορειες ευρασιατικές χώρες) να γίνουν…

1) Ασφαλτόστρωση του δασικου δρόμου απ το χιονοδρομικό κέντρο βίγλας πισοδερίου μέχρι τις πρώτες κορυφές του Βαρνούντα για την εύκολη διέλευση ακόμη και τουριστικών πούλμαν

2) Στην τοποθεσία καλό νερό (καταφύγιο του Βαρνούντα) να ανακατασκευασθεί ένα μοντέρνο σύγχρονων προδιαγραφών ορειβατικό καταφύγιο για ορειβάτες, φυσιολάτρες, τουρίστες του χιονοδρομικού.Στο μυαλό μου «φτερούγιζε» η σκέψη να το ονομάσουν Καταφύγιο Βαρνούντα με το όνομα του πρωτεργάτη ορειβάτη Αγγελίδη (γνωστού ως κουρέας) που μάζευε κάθε Κυριακή μικρά παιδιά και ορειβατούσαν στο Βαρνούντα

3) Ένα Μνημείο για τα 8 παιδιά της Φλώρινας που έχασαν την ζωή τους από τις δολοφονικές διαθέσεις βάρβαρων επιδρομέων κατά την διάρκεια της Γερμανικής κατοχής (αντίστοιχο υπάρχει στο κτήριο Αριστοτέλης στην πόλη της Φλωρίνης)

4) Ένα ορειβατικό πάρκο αγροτοτουριστικού-ορειβατικού-φυσιολατρικού –πολιτισμικού σκοπού για να έρχονται άνθρωποι εδώ ψηλά στα ανεμοδαρμένα αλπικά υψήπεδα του βαρνούντα να απολαύσουν το Μεγαλείο της φύσης μακριά από το άγχος των τσιμεντουπόλεων και τσιμεντοκλουβιών όπου ζούμε σαν «τα καναρίνια μέσα σε κλουβιά» ( για να δανειστώ στίχους από ένα παλιό ρόκ τραγούδι)

5) Ορειβατικές , φυσιολατρικές, πολιτιστικές ,αθλητικές εκδηλώσεις και κατασκηνώσεις βουνού στην βίγλα το πισοδέρι μέχρι απάνω στις χιονοσκεπείς βουνοκορφές του Βαρνούντα Κάποτε υπήρχε και σύνδεση από αέρος με ελικόπτερο του χιονοδρομικου βίγλας με τις κορυφές του βαρνούντα

6) Ένα εκκλησάκι, μία πέτρινη βρύση, ένα ξύλινο περίπτερο για τους ορειβάτες και πεζοπόρους επισκέπτες του βουνού…

7) Ένα ορεινό θηροφυλάκιο ένα ξύλινο σπιτάκι για τους ορεσίβιους κυνηγούς , βοσκούς , υλοτόμους, πινακίδες μονοπατιών από Βίγλα μέχρι τον Άγιο Γερμανό Πρεσπών ….

Σιωπηλές σκέψεις με συντρόφευαν καθώς κατηφόριζα προς την βίγλα Κοντοστάθηκα στην εκκλησία ( Αγ.Νικολάου ?) λίγα μέτρα κοντα στο χιονοδρομικό κέντρο. Με «κοίταζε» σαν ξεχασμένο στολίδι μέσα στο πυκνό δάσος από οξιές και βελανιδιές , .Κατασκευάσθηκε ως δωρεά από Έλληνες ομογενείς που ζούνε στο εξωτερικό εις ανάμνηση και ευγνωμοσύνη διότι μεγάλωσαν ανδρώθηκαν εκεί ψηλά στα ορεινά λιβάδια του Βαρνούντα στερημένοι την άνεση των πόλεων. Κι αυτό λυπημένο , λησμονημένο από τους ανθρώπους που ήρθαν κι έφυγαν ….

Στην στροφή της βίγλας προς το κατήφορο για την Φλώρινα σαν ξεχασμένο στέκει το άγαλμα και το εικονοστάσι του Παπασταύρου Τσάμη απέναντι απ τις γαλανόλευκες σημαίες του Σαλέ Τόττης…..

Η μόνη αξιοποίηση ήταν …ενεργειακή με ανεμογέννητριες στις βουνοκορφές του Βαρνούντα και η διάνοιξη δασικού δρόμου …

Ισώς στο απροσδιόριστο μέλλον να μπορούσαν οι ειδικοί ( Κράτος Περιφέρεια, Δήμοι) αλλα και ιδιωτική πρωτοβουλία σοβαρών επενδυτών να ενδιαφερθούν και δι εμάς τους «ρομαντικούς» φυσιολάτρες ορειβάτες και όσους τέλος πάντων αγαπάν τα χώματα αυτά , την φύση τους ανθρώπουςε και τα βουνά της Πρέσπας και της Φλώρινας…

Αυτά σκεφτόμουν σήμερα εκεί ψηλά στον Βαρνούντα .Σκέψεις νοσταλγικές σιωπηλές μα γεννημένα ζωηρές σαν το κελάρισμα των ρυακιών των πηγών των νυμφών του Βαρνούντα, σαν μεθυστική αίσθηση εκλεκτου οίνου ...το Μεγαλείο της φύσης.

Εκεί ψηλά «που αναταριάζει ο ουρανός», που κελαρίζουν οι πηγές, που φτερουγίζουν η κελαηδούν τα πουλια , ανθοβολούν αγριολούλουδα οι βουνοπλαγιές καθώς λιώνουν αργά ήσυχα και σιωπηλά τα χιόνια του Βαρνούντα…

Δείτε όλο το φωτογραφικό άλμπουμ εδώ :