Η σημερινή στήλη "Παράθυρο στο Παρελθόν" της εβδομαδιαίας εφημερίδος "Φωνή της Φλωρίνης" φιλοξενεί ενα βιβλίο το οποιο  εκδόθηκε το 1886 με συυγραφέα τον Ιωάννη Καλοστύπη με τίτλο "Μακεδονία".

 Ας δούμε λοιπόν το σχόλιο του εκδότη της εφημερίδος :

 ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ - ΙΩΑΝΝΟΥ ΚΑΛΟΣΤΥΠΗ (1886)

Χρήσιμος οδηγός για τον πρωθυπουργό και τον υπουργό εξωτερικών της χώρας μας θα ήταν το βιβλίο «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ» του Ιωάννη Καλοστύπη, έκδοση του 1886, αν πραγματικά είχαν την πρόθεση να στηρίξουν με επιχειρήματα την διαπραγμάτευση για το όνομα με την γείτονα χώρα παραθέτοντας ιστορικά τεκμήρια.

 Στο βιβλίο του «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ» ο Ιωάννης Καλοστύπης καταγραφεί, μεταξύ άλλων, λεπτομερείς πληροφορίες για την διάρθρωση της εκπαίδευσης στον Μακεδονικό χώρο, για το πλήθος, το είδος των σχολείων και τον αριθμό των μαθητών που φοιτούσαν το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Από την παράθεση αυτή είναι προφανέστατη η κυριαρχία των ελληνικών σχολείων και μαθητών.

 Ταυτόχρονα καταγράφει και τις γλώσσες που μιλούσαν οι κάτοικοι της Μακεδονίας. Και πουθενά δεν αναφέρει την «μακεδονική» γιατί απλούστατα τέτοια γλώσσα δεν υπήρξε αλλά αποτελεί κατασκεύασμα των τελευταίων δεκαετιών για να εξυπηρετήσει σκοπιμότητες.

 Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει στο βιβλίο (σελ. 65):

 «… των πλείστων διαμερισμάτων της μέσης και βορείου Μακεδονίας, ένθα πολυάριθμοι ενοικούσι πληθυσμοί, αορίστου μεν εθνικής καταγωγής και γλωσσικού ιδιώματος- ικανών πληθυσμών λαλούντων απάσας τας εν Μακεδονία απαντώσας γλώσσας, την ελληνικήν, την τουρκικήν, την βουλγαρικήν, την αλβανικήν, την βλαχικήν, αλλά βεβαίας επικρατήσεως της ελληνικής ιδέας, της ελληνικής παιδείας, της ελληνικής εκκλησίας, του ελληνικού αισθήματος και εν γένει του ελληνικού πολιτισμού.»

 «…Εν τω συμφυρμώ των πολυωνύμων φυλών και γλωσσών της Μακεδονίας απαντώσι πλην των καθαρώς Ελληνοφώνων και κοινότητες Βλαχόφωνοι (Κρούσοβον, Μεγάροβον κλ.) Αλβανόφωνοι (Κορυτσά κλ.) Βουλγαρόφωνοι (Βοδενά, Στρώμνιτσα) και Τουρκόφωνοι έτι, ως προς το παρά τας Σέρρας Ζελάχοβον, ένθα οι κάτοικοι, Έλληνες όντες, λαλούσιν εν τη οικογενεία την τουρκικήν. Οι κάτοικοι των κοινοτήτων αυτών ελληνικά φρονούσιν, ελληνιστί σπουδάσουσιν, ελληνιστί ούτως ειπείν αισθάνονται. Αι κοινότητες αύται θεωρούσιν εαυτάς ελληνικάς’ απόδειξις αι σχολαί, η εκκλησία, αι ιδέαι, τα αισθήματα, μάλιστα δε πάντων αι αείμνηστοι διαμαρτυρίαι κατά της συνθήκης του Αγίου Στεφάνου …»

Ο Ιωάννης Καλοστύπης (1851-1918) σπούδασε φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και μετά την αποφοίτησή του (1873) δίδαξε στην τουρκοκρατούμενη τότε Μακεδονία, και συγκεκριμένα στην Κοζάνη και στις Σέρρες. Λόγω της πατριωτικής δράσης που ανέπτυξε διώχθηκε από τους Τούρκους. Υπηρέτησε σε ανώτατα δημόσια αξιώματα (βασιλικός επίτροπος, νομάρχης, τμηματάρχης σε υπουργεία), ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία (εφημερίδα Φωνή, ιδρυτής του Ερμού, του Κόσμου και της Σφαίρας, της μακροβιότερης εφημερίδας του Πειραιά) ενώ ταυτόχρονα έγραψε διάφορες μελέτες για οικονομικά και φιλολογικά θέματα, ποίηση και θεατρικά έργα. Το βιβλίο του «Μακεδονία», που εκδόθηκε το 1886, θεωρείται το σημαντικότερο, με το οποίο έγινε γνωστότατο το Μακεδονικό ζήτημα στους Έλληνες της εποχής του. Χαρακτηρίστηκε ως μικρή εγκυκλοπαίδεια για τον μακεδονικό χώρο καθώς παρέχει στοιχεία γεωγραφικά, οικονομικά, εθνολογικά, γλωσσολογικά, εκπαιδευτικά και ιστορικά για το χώρο αυτό ξεκινώντας από την Αρχαιότητα, διατρέχοντας τη Ρωμαιοκρατία, το Βυζάντιο, την Τουρκοκρατία και τον Αγώνα του 1821 και καταλήγει στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα αναλύοντας το Μακεδονικό ζήτημα.