Με αφορμή το σημερινό ρεπορτάζ οπού οι κάτοικοι των Βαλτονέρων μίλησαν στην εκπομπή του ΣΚΑΙ "Οι Αταίριαστοι" επαναδημοσιεύουμε το ρεπορτάζ - έρευνα που κάναμε από κοινού μαζί με το ιστολόγιο του "Παρατηρητή Φλώρινας" στις 
7 Οκτωβρίου 2018.

έρευνα - ρεπορτάζ : 
Μπάμπης Τριανταφυλλίδης (parathrhthsflorina.gr)
Κώστας Τρύφωνος (floriniotika.gr)

κάμερα - φωτό επεξεργασία :       
Κώστας Τρύφωνος (floriniotika.gr)

Στο δρόμο της απόγνωσης και της απελπισίας οι κάτοικοι των Βαλτονέρων ζουν με τον φόβο και τρόμο για τη ζωή τους και των οικογενειών τους.
Οι εικόνες που αντικρίσαμε στα Βαλτόνερα είναι τρομακτικές. 

Σπίτια ολοσχερώς κατεστραμμένα που ισοπεδώθηκαν λόγω επικινδυνότητας, καθιζήσεις και ρήγματα σε κάθε σπίτι στη συγκεκριμένη περιοχή του ρήγματος, που διασχίζει όλο το χωριό και τον κόσμο να ζει παρέα με τον φόβο, τον τρόμο,γιατί δεν γνωρίζουν τι τους επιφυλάσσει όχι το αύριο αλλά ούτε η επόμενη στιγμή. 

 Βρίσκονται σε απόγνωση και την απελπισία εξ αιτίας της κρατικής ολιγωρίας αντιμετώπισης του γεωλογικού φαινομένου, που φτάνει στο σημείο της εγκληματικής αδιαφορίας. Μόνο σε μια χρονιά το σπίτι του κ. Τσουμήτα «βούλιαξε» πέντε πόντους και η αυλή του είναι σε τρία επίπεδα που το πρώτο από το τελευταίο έχουν υψομετρική διαφορά 80 εκατοστά
Ο ύπνος στο χωριό έγινε εφιάλτης αφού σχεδόν κάθε βράδυ, ειδικά όταν έχει ησυχία, ακούγεται ένα «κρακ» και αντιλαμβάνεσαι ότι κάτι παθαίνει το σπίτι μας λένε κάτοικοι της «κόκκινης» περιοχής.
Ευχόμαστε να μην ζήσουμε ένα νέο «Μάτι» στην περιοχή μας. Γιατί εδώ δεν μπορεί κανείς να πει δεν είδα, δεν γνώριζα, δεν μπορούσα. Είναι ενήμερη όλη η κρατική κλίμακα, όλα τα κέντρα εξουσίας, τοπικά και κεντρικά. Γνωρίζουν την επικινδυνότητα της περιοχής από τα πλέον επίσημα, αρμόδια και υπεύθυνα χείλη όπως αυτά του κ. Λέκκα και γι’ αυτό δεν δικαιούται κανείς να παίζει με τη ζωή των κατοίκων. Γιατί αν συμβεί κάτι, τότε θα είναι στυγνοί δολοφόνοι.
Για επενδύσεις στο χωριό ούτε λόγος να γίνεται, αφού όλα τα σπίτια καινούργια και παλιά υφίστανται ζημιές κάθε χρόνο και καινούργιες καθώς οι δρόμοι, η ύδρευση και η αποχέτευση του χωριού.
Το χωριό χωρίς καμιά δόση υπερβολής με την αδιαφορία της πολιτείας είναι καταδικασμένο να πεθάνει. Οι κάτοικοι χωρίς την κρατική μέριμνα δεν μπορούν να φύγουν αλλά δεν μπορούν και να ζήσουν στο χωριό. Η κήρυξη του χωριού σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης αλλά και της γύρω περιοχής από την περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας ήταν «στάχτη στα μάτια» των κατοίκων αφού δεν τους ωφέλησε σε τίποτα, παρά μόνον τους έδωσε φρούδα ελπίδα.


Παρά την έκθεση του καθηγητή Λέκκα με την οποία ζητάει την άμεση μετεγκατάσταση των κατοίκων από τη συγκεκριμένη περιοχή των Βαλτονέρων, η κυβέρνηση δια του αρμοδίου υπουργού πέρα βρέχει. Βρίσκεται σε κατάσταση νιρβάνα. Ο κ. Λέκκας αναφέρει ότι υπάρχει μια ταχεία εξέλιξη του φαινομένου, υπάρχει μια διολίσθηση του εδάφους προς το ορυχείο και γι’ αυτό επιβάλλεται η εκκένωση των σπιτιών της περιοχής αυτής. Η συμπεριφορά των αρμοδίων σαν να μην συμβαίνει τίποτα, ότι όλα είναι φυσιολογικά!!!
Όπως είναι γνωστό η περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας με αφορμή την κατολίσθηση στο ορυχείο του Αμυνταίου το οποίο βρίσκεται μόλις στα 1800 μέτρα από το χωριό, κάλεσε τον κ. Λέκκα να εξετάσει το φαινόμενο στις τοπικές κοινότητες Αναργύρων, Βαλτονέρων, Πεδινού, Φανού και Ροδώνα. Η μελέτη αυτή για το σύνολο της περιοχής των 5 χωριών θα ολοκληρωθεί τον Δεκέμβρη του 2018.

Με ξεχωριστή έκθεση ο κ. Λέκκας προτείνει για τους Αναργύρους προτείνει την ολική εκκένωση του χωριού για δε τα Βαλτόνερα προτείνει την εκκένωση του 1/3 των σπιτιών . Όπως θα περίμενε ο κάθε εχέφρων πολίτης η αντίδραση της περιφέρειας έπρεπε να ήταν άμεση. Συνέβη εντελώς το αντίθετο, υπάρχει ανεξήγητη καθυστέρηση. Κι αυτό δείχνει ότι παρότι η περιφέρεια δυτικής Μακεδονίας αναγνωρίζει ότι πρέπει να δράσει άμεσα, διακατέχεται από μια αχαρακτήριστη νωθρότητα και αδράνεια. Κι από την άλλη οι κάτοικοι ζουν τον εφιάλτη του γεωλογικού φαινομένου της καθίζησης νύχτα μέρα.

Είναι κοινό μυστικό ότι για το φαινόμενο των καθιζήσεων και των ρηγματώσεων στο χωριό αιτία είναι η ΔΕΗ με την εξόρυξη του λιγνίτη. Αυτή είναι η άποψη των κατοίκων, του Αντιπεριφερειάρχη Στέφανου Μπίρου όσο και του Δημάρχου Αμυνταίου Κώστα Θεοδωρίδη. Την ΔΕΗ φωτογραφίζει χωρίς να την κατονομάσει και ο καθηγητής Δυναμικής Τεκτονικής Εφαρμοσμένης Γεωλογίας και Διαχείρισης Φυσικών Ευθύμιος Λέκκας που κλήθηκε να μελετήσει το γεωλογικό φαινόμενο.

Πριν μερικές βδομάδες οι κάτοικοι των Βαλτονέρων κατέθεσαν ασφαλιστικά μέτρα και ζητούν από τη ΔΕΗ την τοποθέτηση προειδοποιητικών σταθμών μέσα στο χωριό, για να προλάβουν οι κάτοικοι να φύγουν και να γλυτώσουν τις ζωές τους. Κι αυτό δείχνει το μέγεθος του φόβου των κατοίκων.

Είναι χαρακτηριστική η δήλωση του Σοφοκλή Μάνου κατοίκου της «κόκκινης» περιοχής των Βαλτονέρων. «Ο φόβος και η ανησυχία των κατοίκων για τη ζωή και την περιουσία τους υπάρχει καθημερινά . Είναι πια μόνιμα συναισθήματα στους κατοίκους. Όλοι αυτοί που κατεβαίνουν στον κάμπο για να καλλιεργήσουν τα χωράφια τους το κάνουν με φόβο. Αλλά και τι να κάνουν; Πως θα ζήσουν τις οικογένειες τους αν δεν καλλιεργήσουν;
Κάναμε ασφαλιστικά μέτρα κατά της ΔΕΗ και περιμένουμε την απόφαση του πρωτοδικείου της Φλώρινας. Ζητούμε προστασία της ζωής μας, να τοποθετηθούν κάποια μηχανήματα τα οποία σε περίπτωση που ολισθήσει το έδαφος, να έχουμε έγκαιρη ενημέρωση για να προλάβουμε να εγκαταλείψουμε το χωριό. Αυτή τη στιγμή το μείζον είναι η τοποθέτηση των προειδοποιητικών πομπών για να προστατέψουμε τις ζωές μας, των παιδιών μας, των οικογενειών μας, για να προλάβουμε να φύγουμε αν και εφόσον συμβεί κάτι ξαφνικά».
Όμως η ανάλγητη ΔΕΗ δεν έκανε ούτε αυτό το στοιχειώδες, να εμπεδώσει το αίσθημα ασφάλειας στους κατοίκους, να σταθεί αλληλέγγυα στο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν. «Με τα ασφαλιστικά μέτρα οι κάτοικοι ζητούν να μπουν όργανα μέτρησης εδάφους, προειδοποιητικοί πομποί ώστε με κάποιον ήχο να ειδοποιήσουν τους κατοίκους που μένουν πάνω στο ρήγμα να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους. Ούτε αυτό δέχτηκε η ΔΕΗ», μας είπε ο πρόεδρος της τοπικής κοινότητας Γιώργος Παναγιωτίδης.
Ακόμα κι αν δεν φταίει, που φταίει αποκλειστικά η ΔΕΗ, θα έπρεπε να τους τοποθετήσει για να δείξει το κοινωνικό της πρόσωπο, όταν για δεκαετίες σπέρνει μόλυνση την οποία εισπνέουν οι κάτοικοι της γύρω περιοχής των ορυχείων, η οποία προσβάλλει ανεπανόρθωτα την υγεία τους.

Σ’ αυτή την αρνητική στάση της ΔΕΗ και την αδιαφορία της κυβέρνησης ο Δήμαρχος Αμυνταίου Κώστας Θεοδωρίδης δήλωσε ότι μόνο με κινητοποιήσεις θα υποχρεωθεί το υπουργείο να κάνει αυτά που πρέπει, να πάρει μέτρα και να λύσει το πρόβλημα των Βαλτονέρων που δεν είναι και μεγάλο. Και στις κινητοποιήσεις αυτές ο Δήμος Αμυνταίου θα πρωταγωνιστήσει.
Οι κάτοικοι επιβάλλεται να μετεγκατασταθούν αφού προηγουμένως αποζημιωθούν όχι μόνο για τα περιουσιακά τους στοιχεία που καταστρέφονται ολοένα και περισσότερο, όσο πλησιάζει το ορυχείο στο χωριό αλλά και για την καταστροφή που υπέστη η παραγωγή τους αφού οι γεωτρήσεις στέρεψαν και τα χωράφια τους γίνανε ξερικά. Περίπου το 90% των γεωτρήσεων των χωραφιών που βρίσκονται προς το ορυχείο έχουν καταστραφεί αφού δεν υπάρχει νερό.

Χρειάζεται προγραμματισμός, χρονοδιάγραμμα ενεργειών και δράσεων με στόχο την μετεγκατάσταση των κατοίκων σε πρώτη φάση της «κόκκινης» περιοχής που έχει το πρόβλημα και στη συνέχεια ολόκληρου του χωριού.
Η λύση είναι μία και πρέπει να δοθεί άμεσα, να γίνει αντίστοιχη παρέμβαση και να υιοθετηθεί από την σημερινή κυβέρνηση και κατ’ επέκταση από το Υπουργείο οικονομίας ό,τι έγινε με τους Αναργύρους το αντίστοιχο να γίνει και με τα Βαλτόνερα. Και μ’ αυτή τη λύση συμφωνούν τόσο οι κάτοικοι των Βαλτονέρων όσο και ο Αντιπεριφερειάρχης Στέφανος Μπίρος και ο Δήμαρχος Αμυνταίου Κώστας Θεοδωρίδης.
Η κρατική μηχανή πρέπει να αφυπνιστεί και να λειτουργήσει άμεσα για να μην εκτίθεται σε κίνδυνο η ζωή των κατοίκων.

«Ας είναι οι δυο μεγάλες τραγωδίες της Αττικής στη Μάνδρα και το Μάτι, ο συναγερμός και το έναυσμα για αλλαγές», τόνισε ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας. Το έλαβαν άραγε το μήνυμα ο υπουργός του κ. Σταθάκης και η ΔΕΗ, προκειμένου να μην ζήσουμε μια τρίτη τραγωδία στα Βαλτόνερα;
Δείτε βίντεο με τις δηλώσεις κατοίκου Σοφοκλή Μάνου του προέδρου της ΤΚ Βαλτονέρων Γιώργίου Παναγιωτίδη του Αντιπεριφερειάρχη Στέφανου Μπίρου και του Δημάρχου Αμυνταίου Κωνσταντίνου Θεοδωρίδη: