Συνέντευξη στο Σταύρο Γεωργούλα (ΗΧΩ Φλώρινας) και στον Κώστα Τρύφων (floriniotika.gr) παραχώρησε ο Πρόεδρος του ΤΟΕΒ Πρεσπών Μιχάλης Ναλπαντίδης με αφορμή την πρωτοφανή λειψυδρία που πλήττει την περιοχή της Πρέσπας,
κρούοντας τον  κώδωνα του κινδύνου για το μέλλον των αγροτοκαλλιεργητών και των κτηνοτρόφων του Δήμου Πρεσπών 

Ο κ. Ναλπαντίδης μίλησε για την πρωτοφανή πτώση της στάθμης του νερού της λίμνης και το γεγονός ότι ακόμα και τα ποτάμια και οι πηγές έχουν στερέψει εντελώς, οδηγώντας σε απόγνωση τους επαγγελματίες, οι οποίοι, όπως χαρακτηριστικά δήλωσε, «δεν γνωρίζουμε αν του χρόνου θα μπορέσουμε να ποτίσουμε τα χωράφια μας και το πρόβλημά μας είναι ότι το έργο που ξεκίνησε για τη στάγδην άρδευση έχει σταματήσει εδώ και 1.5 χρόνο και δεν ξεκινάει». Παράλληλα, αναφέρθηκε και σε άλλα σημαντικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο πρωτογενής τομέας, που καθιστούν μη βιώσιμη την κατάσταση, ενώ κάλεσε την πολιτεία να παρέμβει άμεσα ώστε να δοθούν λύσεις, όσο αυτό είναι ακόμα εφικτό.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης:

Γεωργούλας Σταύρος, «ηχώ» Φλώρινας: Κύριε Ναλπαντίδη, φέτος η Πρέσπα αντιμετώπισε πρωτοφανή λειψυδρία, γεγονός που δημιούργησε πολλά προβλήματα στις καλλιέργειες της περιοχής. Ως πρόεδρος του ΤΟΕΒ Πρεσπών, πείτε μας κάποιες λεπτομέρειες για την κατάσταση που επικρατεί…

Ναλπαντίδης Μιχάλης: Ξεκινήσαμε από την άνοιξη, ευτυχώς το προλάβαμε. Μας βοήθησε η περιφέρεια και κάναμε τον μικρό δίαυλο ώστε να παίρνουμε νερό από τη μικρή λίμνη, για να ποτίσουμε τα χωράφια μας. Έγινε ο καθαρισμός, παρ’ όλα αυτά η λίμνη έχει πέσει πάρα πολύ και ήμασταν στο όριο στο τέλος, αν θα προλάβουμε να ολοκληρώσουμε τα τελευταία ποτίσματα. Τα καταφέραμε, αλλά για την επόμενη χρονιά έτσι όπως πάει η κατάσταση με τη λειψυδρία, φοβάμαι ότι δεν θα μπορέσουμε να ποτίσουμε. Η στάθμη έχει πέσει γύρω στο 1.5 μέτρο από την άνοιξη που ξεκινήσαμε. Μιλάμε πάντα για τη φετινή χρονιά. Να φανταστείτε ότι σε κάποια σημεία έχουν βγει πέτρες στη μέση της λίμνης. Αυτά οι παππούδες μας τα λέγανε για πριν 500 και 600 χρόνια και τώρα έχουν βγει στην επιφάνεια. Σήμα κινδύνου! Το αναφέραμε και στην περιφέρεια και στην πυροσβεστική, ώστε να μην πάει κάποιο αεροπλάνο και χτυπήσει! Αναδείξαμε τα σημεία, γιατί λόγω των φωτιών πήγαιναν τα αεροπλάνα να πάρουν νερό και σταματήσανε. Εγώ είμαι 60 χρονών και δεν το θυμάμαι ξανά αυτό, συμβαίνει πρώτη φορά…

Κώστας Τρύφων (floriniotika.gr) : Γίνονται τώρα υπόγειες έρευνες; Ο υπόγειος ορίζοντας έχει νερό;

Ναλπαντίδης Μιχάλης: Δεν έχει, όλα τα ποτάμια έχουν στερέψει, γιατί δεν υπάρχουν χιόνια! Όλο το πρόβλημα είναι με τα χιόνια. Σκεφτείτε ότι η υψομετρική διαφορά από τη μικρή στη μεγάλη λίμνη είναι στα 12 μέτρα. Φανταστείτε ότι ο πάτος της μικρής (Πρέσπας) είναι στο ύψος της μεγάλης και αυτήν τη στιγμή υπόγεια φεύγει το νερό. Δεν έχει ξαναγίνει αυτό. Κάποτε οι δύο λίμνες ήταν ενωμένες.

Κώστας Τρύφων (floriniotika.gr) Έχετε προτείνει κάτι;

Ναλπαντίδης Μιχάλης: Το έχουμε αναφέρει. Είχαμε και μια σύσκεψη με τον Δήμο και τους οικολόγους, όλα δηλαδή τα παιδιά (των οργανώσεων) που ασχολούνται με τις Πρέσπες.

Γεωργούλας Σταύρος : Πρακτικά όμως τί μπορεί να γίνει;

Ναλπαντίδης Μιχάλης: Νομίζω ότι το χειρότερο είναι οι καιρικές συνθήκες. Αφού να φανταστείτε, ότι τα ποτάμια μέσα στα χωριά δεν έχουν ούτε σταγόνα, τίποτα! Του χρόνου δεν ξέρω αν θα μπορέσουμε να ποτίσουμε τα χωράφια και το πρόβλημά μας είναι ότι το έργο που ξεκίνησε για τη στάγδην άρδευση έχει σταματήσει εδώ και 1.5 χρόνο και δεν ξεκινάει. Ο εργολάβος έχει σταματήσει. Λένε ότι δεν έχουν πληρωθεί και έχει απλήρωτους και τους υπεργολάβους. Δεν γνωρίζω πού ακριβώς βρίσκεται το έργο. Έχουμε κάνει κάποιες κινήσεις εμείς με το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και περιμένουμε τώρα να δούμε τί θα γίνει…

Γεωργούλας Σταύρος : Σας έχουν δώσει χρονικό ορίζοντα; Πότε δηλαδή θα ολοκληρωθεί το έργο, το οποίο περιμένουμε εδώ και πολλά χρόνια;

Ναλπαντίδης Μιχάλης: Κανονικά το έργο θα έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί! Αυτό το έργο είναι σωτηρία για μας και για όλον τον κόσμο της περιοχής. Πρώτα – πρώτα θα χρησιμοποιούμε το 1/3 του νερού που χρησιμοποιούμε τώρα. Και στοχευμένα, λιγότερα φάρμακα, λιγότερο λίπασμα, καλύτερο πότισμα γιατί πάει όσο νερό χρειάζεται. Ενώ αυτήν τη στιγμή κάνουμε και λίγες σπατάλες, θα έλεγα, κι εμείς.

Γεωργούλας Σταύρος : Άρα αυτήν τη στιγμή είναι και η μόνη λύση που φαίνεται ως εφικτή για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα…

Ναλπαντίδης Μιχάλης: Έτσι ακριβώς είναι…

Κώστας Τρύφων (floriniotika.gr) Με τη φετινή σοδειά τί έχει γίνει;

Ναλπαντίδης Μιχάλης: Η περσινή και η φετινή χρονιά είναι οι χειρότερες που έχουν περάσει λόγω καιρικών συνθηκών. Αναφέρομαι στις ζέστες. Ξέρετε ότι στο φασόλι, όταν έχουμε πάνω από 36 βαθμούς, πέφτει όλο το άνθος. Να φανταστείτε ότι σε ύψος μισό μέτρο και κάτω δεν έχει ούτε έναν λοβό! Τέτοιον καιρό παλιότερα που θυμάμαι πριν από 15 χρόνια, είχαμε τελειώσει τα αλώνια. Τώρα δεν έχουμε ξεκινήσει! Περιμένουμε μόνο και μόνο για να γίνουν τα πάνω, αυτά που έχουν απομείνει στην κορυφή, κι αυτά είναι πολύ λίγα σε κιλά.

Γεωργούλας Σταύρος : Άρα να περάσουμε το μήνυμα προς τους αρμόδιους φορείς και το υπουργείο, ότι η μόνη λύση είναι η ολοκλήρωση του αρδευτικού…

Ναλπαντίδης Μιχάλης: Σίγουρα. Απλά και οι καιρικές συνθήκες έχουν αλλάξει, παιδιά, δεν το συζητάμε. Δεν έχουμε χειμώνες. Εγώ όταν πήγαινα στο δημοτικό τέτοια μέρα σαν τη σημερινή τα χιόνια ήταν στο ένα μέτρο! Τώρα δεν υπάρχει τίποτα. Μέχρι εχθές (25/10) είχαμε την ημέρα 20 – 22 βαθμούς εδώ. Δεν ξέρω πού θα βγει. Και πέρα από αυτό, να σας πω και κάτι άλλο. Είμαι πολλά χρόνια πρόεδρος του αρδευτικού. Είχαμε 15 – 16.000 στρέμματα που καλλιεργούσαμε φασόλια και η φετινή χρονιά είναι με 8.000! Και πάμε προς το χειρότερο. Και πέρα από τα αγροτικά προβλήματα, που ξέρετε πολύ καλά τί γίνεται, τα ακούμε πανελλαδικά, αυτό που έχει γίνει είναι οι νέοι να έχουν φύγει από την αγροτιά και την κτηνοτροφία. Αυτό ισχύει για όλη τη Δυτική Μακεδονία, που είναι η χειρότερη στην Ελλάδα. Αλλά εγώ λέω ότι η Πρέσπα είναι η χειρότερη στη Δυτική Μακεδονία! Και δεν ξέρω πού θα βγει. Δυστυχώς, τα παιδιά μας έχουν φύγει. Και να πάνε κάπου αλλού στην Ελλάδα, έχει καλώς, τα περισσότερα όμως φύγαν στο εξωτερικό.

Γεωργούλας Σταύρος : Μπορείτε να μας το δώσετε λίγο με νούμερα; Δηλαδή σε σχέση με πριν από 10 – 20 χρόνια, πόσοι αγρότες και κτηνοτρόφοι δραστηριοποιούνται αυτήν τη στιγμή στην περιοχή;

Ναλπαντίδης Μιχάλης: Να σας πω πριν 30 χρόνια για το χωριό μου; Είχαμε 3.500 αιγοπρόβατα και 300 γελάδια. Σήμερα που μιλάμε, ξέρετε πόσα είναι; 50 αγελάδες και γύρω στα 150 πρόβατα! Ας βγάλει ο καθένας τα συμπεράσματά του. Να πούμε για τον νομό Φλώρινας, επειδή έχω ασχοληθεί λίγο με τα κτηνοτροφικά; Μιλούσαμε για περίπου 50.000 αγελάδες! Σήμερα ζήτημα αν έχει 7 – 8.000! Ο πρωτογενής τομέας τελείωσε. Δεν ξέρουν, δυστυχώς, αυτοί που διοικούνε. Ακόμα και τα παιδιά που, πανέξυπνα μεν, βγάλανε τα πανεπιστήμια, στην πραγματικότητα δεν ξέρουν να το διοικήσουν το θέμα. Δυστυχώς, αυτό συμβαίνει. Θα σας πω ένα παράδειγμα. Είναι δυνατόν να έχει ο άλλος 30 ζώα, να παίρνει από επιδοτήσεις αυτό που δικαιούται για 11 ζώα και να μην έχει βοσκότοπο καθόλου, και ο άλλος που δεν έχει καν ζώα να παίρνει πολλαπλάσια από μας που τα έχουμε; Ε, τα πούλησαν όλα τα παιδιά και σηκώθηκαν και φύγανε…

Γεωργούλας Σταύρος : Κύριε Ναλπαντίδη, θα έπρεπε ο κτηνοτρόφος και ο γεωργός να στηρίζονται στις επιδοτήσεις για να επιβιώσουν;

Ναλπαντίδης Μιχάλης: Όχι! Όχι! Αλλά θα σας πω για παράδειγμα για το πρόβειο γάλα. Είχε φτάσει 60 λεπτά προτού λίγα χρόνια. Σήμερα είναι στο 1.5 ευρώ! Πείτε μου, ποιος ασχολήθηκε ξανά; Τα πουλήσανε και φύγανε. Γιατί φέρνανε από έξω ό,τι να ‘ναι γάλατα και κάνανε ελληνική φέτα ΠΟΠ, χωρίς να υπάρχει έλεγχος στην αγορά. Αυτή είναι η πραγματικότητα, με αποτέλεσμα ο αγρότης και ο κτηνοτρόφος να τα πουλήσει όλα και να σηκωθεί να φύγει από την Ελλάδα. Γιατί δεν άξιζε ρε παιδιά! Κι αυτά ακόμα που παίρνουν οι ευρωπαίοι κτηνοτρόφοι, εμείς δεν τα παίρνουμε! Μιλάω για εμάς που παράγουμε, όχι για αυτούς που κάνανε τις λαμογιές, που παίρναν ένα σωρό, χωρίς να έχουν τίποτα.

Κώστας Τρύφων (floriniotika.gr) Θα είστε πιστεύετε η τελευταία γενιά που ασχολείται με το αντικείμενο;

Ναλπαντίδης Μιχάλης: Οι τελευταίοι, αλήθεια είναι. Δεν υπάρχει επόμενη γενιά αγροτών. Σας είπα, κάθε χρόνο και πάμε 1.000 στρέμματα κάτω στα φασόλια! Τα περισσότερα χωράφια μένουν χέρσα, δεν παράγουν τίποτα. Το ίδιο συμβαίνει και με την κτηνοτροφία. Πού θα βγει αυτό; Θα ψάχνουμε να βρούμε αρνί να φάμε! Φέτα ελληνική να φάμε υπάρχει πολύ λίγη και αυτή θα φτάσει στα ύψη, ήδη το μοσχάρι απ’ ότι ακούω έχει πλησιάσει τα 20 ευρώ! Πού θα πάει αυτό; Θα παίρνουμε από έξω και θα τα βαφτίζουμε ελληνικά, όπως γίνεται με το φασόλι. Έρχονται φασόλια από το εξωτερικό και είναι βαφτισμένα Καστοριάς και Πρεσπών! Και όταν έρχονται εδώ οι Αθηναίοι και οι Θεσσαλονικείς και παίρνουν φασόλια από μας, μας λένε ότι δεν έχει καμία σχέση με αυτό που αγοράζουν εκεί. Μα δεν είναι φασόλι Πρεσπών, βαφτισμένο είναι! Και δεν υπάρχει έλεγχος. Αυτή είναι η πραγματικότητα.

Κώστας Τρύφων (floriniotika.gr) Με ποιόν τρόπο μπορεί αυτό να σταματήσει;

Ναλπαντίδης Μιχάλης: Με τα τιμολόγια! Ας αποδείξει, ότι αγόρασε από μένα φασόλι. Εδώ φασόλι Πρεσπών πουλάει μόνο ο συνεταιρισμός. Εδώ έρχονται κάποιοι ξένοι, που δηλώνουν στο όνομά τους χωράφια, ότι παράγουν 10 στρέμματα φασόλια, για να πουλάνε φασόλια Πρεσπών κάτω. Είναι Πρεσπών αυτά; Δεν νομίζω…

Γεωργούλας Σταύρος : Άρα, κ. Ναλπαντίδη, δεν είναι τόσο ότι οι νέοι δεν θέλουν να ασχοληθούν με το επάγγελμα, όσο το ότι ακόμα κι αν το κάνουν και έχουν τη διάθεση και το μεράκι και το μυαλό, το πλαίσιο είναι σχεδόν απαγορευτικό, έτσι όπως το περιγράφετε…

Ναλπαντίδης Μιχάλης: Αλήθεια είναι! Γιατί όλα έχουν φτάσει στα ύψη ρε παιδιά! Αυτήν τη στιγμή έχουμε φτάσει να σκεφτόμαστε, πώς θα γεμίσουμε το τρακτέρ πετρέλαιο, γιατί πληρώνουμε το πιο ακριβό πετρέλαιο στην Ευρώπη! Να πω για το ρεύμα; Με 16.000 στρέμματα δίναμε κάποτε 120.000 ευρώ τον χρόνο και φέτος με 8.000 στρέμματα δίνουμε 270.000 ευρώ! Πείτε μου εσείς, πώς θα βγούμε; Το λίπασμα πήγε στα διπλάσια, το φυτοφάρμακο πήγε στα διπλάσια, πού θα πάει αυτό; Εγώ κάποτε έβαζα 30 στρέμματα φασόλια και πήγαινα πολύ καλά. Τώρα είχα φτάσει μέχρι 100 στρέμματα και έφτασα να μην έχω μία στην τσέπη μου! Όλα είναι πανάκριβα. Δεν ξέρω πού θα πάμε, πάντως στον πρωτογενή τομέα δεν πάμε καθόλου καλά…

Στο ίδιο κλίμα κινήθηκε και ο κάτοικος του Ανταρτικού Πρεσπών και αγροτοκαλλιεργητής, κύριος Χρήστος Γεωργίου, ο οποίος μας ανέφερε ότι τα ίδια ακριβώς προβλήματα αντιμετωπίζει και ο κάμπος του Ανταρτικού…

Γεωργούλας Σταύρος : Πείτε μας λίγα λόγια για το πρόβλημα που αντιμετωπίζετε φέτος με τα αποθέματα νερού…

Χρήστος Γεωργίου, κάτοικος Ανταρτικού Πρεσπών, αγροτοκαλλιεργητής: Δεν έχουμε αποθήκες νερού τώρα. Λειψυδρίες είχαμε και άλλες φορές, είχαν τύχει, αλλά τα ρέματα δεν στέγνωναν. Δεν είχαμε θέμα, να στεγνώσουν δηλαδή πηγές κτλ. Τώρα χαθήκανε πάρα πολλές πηγές εξωτερικές, η πηγή που είχαμε εμείς στον στάβλο μας κι αυτή “στεναχωριέται” πάρα πολύ όταν κάνει αυτήν τη ξέρα και αυτόν τον καύσωνα. Έχει πέσει πάρα πολύ και τώρα έχουμε τρεις μήνες που δεν βγάζει νερό.

Γεωργούλας Σταύρος : Θυμάστε να έχει γίνει κάτι αντίστοιχο στο παρελθόν;

Χ.Γ.: Τόσο πολύ, όχι! Είχαν γίνει πολύ παλιότερα, αλλά πάρα πολύ αραιά. Και τα ρεματάκια δεν “κόβανε”, αντιμετωπιζόταν η κατάσταση. Το ποτάμι μας εδώ έχει πέσει πάρα πολύ. Τώρα φταίει η λειψυδρία, φταίνε οι κοπές στα δάση που έχουν αραιώσει αρκετά και δεν κρατάνε νερό, φταίει η κλιματική αλλαγή; Δεν ξέρω…

Γεωργούλας Σταύρος : Ποια μπορεί να είναι η λύση; Έχουμε για παράδειγμα το έργο της στάγδην άρδευσης…

Χ.Γ.: Εμείς έχουμε μόνο το ποτάμι, αλλά και αυτό θέλει κάποια έργα. Πρέπει να γίνουν μικρά φραγματάκια ή υδρομαστεύσεις ή κάποιες δεξαμενές για να μαζευτεί νερό και να πάμε και εμείς πάλι με στάγδην άρδευση. Δεν είμαστε και πολύ κάτοικοι, οπότε δεν θέλει πολύ μεγάλες παρεμβάσεις.

Γεωργούλας Σταύρος : Πάντως σίγουρα δεν είναι στο χέρι σας να λύσετε αυτό το πρόβλημα…

Χ.Γ.: Από μόνοι μας όχι. Πρέπει να έρθει κι άλλη βοήθεια…